یکی از انحرافات و آسيب ‏هاى اجتماعى که جوامع انسانى در طول تاريخ خود، از آن رنج ‏برده ‏اند، مساله فقر و نابرابری درآمدها و پایین بودن وضع معیشتی توده اکثریت جامعه است؛

ثروت هاي عمومي توسط افراد خاص و طبقاتي ويژه دست به دست گشته و مردم عادي از دستيابي به آن محروم گشته اند. 

هنگامي كه امير مؤمنان علي(ع) زمام حكومت را به دست گرفت، جامعه اسلامی از ارزش ها و دستاوردهای دوران رسول خدا(ص) فاصله بسیار گرفته و دچار نابسامانی های فراوانی شده بود.

از مهم ترین این نابسامانی ها شکاف روز افزون طبقاتی بود، چرا که سنت نبوی(ص) در تقسیم بیت المال رعایت نمی شد[1]؛

بیشترین سهم اموال دولتی و غنایم جنگی به گروهی متنفذ و یا وابسته به خاندان خلافت و نیز کارگزاران حکومتی اختصاص داده می شد و تنها، سهم ناچیزی از آن به توده اکثریت مردم می رسید. نتیجه این تبعیض، ایجاد اختلاف طبقاتی شدید و نارضایتی عجیب بود. 
    
بنابراین، مشكل اساسی اقتصادی جامعه اسلامی، مساله كمبود درآمد ملی نبود؛ همه نابسامانی‏ ها از نحوه توزیع ثروت سرچشمه می ‏گرفت. 
 
 علی(ع) برای حل معضلات اقتصادی، تمام تلاش خود را بر توزیع عادلانه بیت ‏المال و تقسیم منصفانه درآمد ملی - همانند زمان رسول خدا(ص)- مصروف داشته و بهای زیادی نیز در این راه پرداختند.